Auteur: Theo Wubbolts
Er gaat niets boven Groningen en inmiddels zit er ook niets meer onder…
Jaren geleden – ik werkte in een audiozaak te Groningen –, werd er in ‘onze’ kringen gesproken van een heel bijzondere discotheek ergens in de provincie. Bij nadere info bleek het café Bulthuis te Eenrum te zijn. Heel de jeugd uit de wijde omgeving trok er in het weekend naar toe… En niet zonder reden. Niet alleen was het geluid er voortreffelijk maar de discotheek wist ook artiesten van naam en faam voor een optreden aan te trekken.
Een collega audio-leverancier in de ‘stad’ – ja, zo heet dat in de provincie: “wie goan noar Stad” –, had daar in 1971 een paar heel bijzondere luidsprekers geleverd die nogal opzien baarden, zowel visueel als auditief. De anekdote gaat dat ze afgeleverd werden op het dak van een Porsche, met slechts een groot touw om ze vast te maken. Die leverancier was ‘De Groef’, gevestigd in de Steentilstraat, alwaar nog steeds actief.
Zelf was ik toentertijd niet meteen een fanatiek discoganger – nog niet trouwens –, maar ging regelmatig met de HVT-recensent klassiek Heinz Wallish naar concerten in de Oosterpoort of in de nabije omgeving, want met popmuziek had ik minder affiniteit zal ik maar zeggen.
Wat moet dat anno-nu dan Theo? Naar de disco gaan zoals destijds is al lang niet meer bon ton. Tegenwoordig gaat men naar een festival – van Zwarte Cross tot Pink Pop –, waardoor menig roemruchte discotheek ofwel nauwelijks het hoofd boven water kan houden dan wel de deuren heeft moeten sluiten. Zo ook café Bulthuis, dat begin deze eeuw al geen discotheek meer was, maar meer een buurthuis annex bruine kroeg annex zalencentrum en gevestigd is in een statig pand – met bovenin ‘Gemeentehuis’, mede ook omdat ambtenaren naast een kop koffie ook wel een biertje lusten –, in hartje Eenrum.
In december 2022 is het pand gekocht door een groep vrienden verenigd onder de naam 'Treffend Eenrum', zo verneem ik van Willem Hiemstra, woordvoerder namens de Stichting waarin de belangen zijn ondergebracht (en HVT-abonnee). Samen met vriend Louis Timmers (www.eltim.eu/nl), die op steenworp afstand zijn bedrijf voert in Mensingeweer en ruim 45 jaar geleden frequent bezoeker was van die disco. “Ik kwam ruim 45 jaar geleden op mijn Yamaha brommer aangesjeesd en parkeerde deze precies hier!” wijzend op een plek in de stalling waar vroeger de paarden werden verwisseld. Om te vervolgen: “Ja, Theo, ik heb je hier laten komen om kennis te laten maken met die bijzondere luidsprekers die begin zeventiger jaren hier de sterren van de hemel speelden en die bijna… in de container zouden belanden. Dankzij Willem is dat gelukkig niet gebeurd. Ik heb ze volledig gereviseerd en hersteld waar nodig. Je móet komen luisteren want dit verdient meer aandacht, zeg maar landelijke aandacht!” En eerlijk gezegd vond ik die ‘dwang’ eerder een mooie aanleiding om weer eens naar mijn geboortegrond te gaan en ook een prettige herinnering op te halen aan een klant uit mijn Rooken-tijd. Ja, dat was ook in Eenrum!
Als ik al jaren op de High End in München en al eerder tijdens de CES in Las Vegas kennis heb gemaakt met theater weergevers – ja, want dáár gaat het over –, en daar enthousiast over heb bericht in mijn diverse beursverslagen, dan zou het toch wel raar zijn als ik dat niet word als ze in Eenrum ook in hun volle glorie te beluisteren zijn, toch? Het gaat namelijk… tromgeroffel – om Altec Lansing A7-500 theater weergevers. Min of meer tot geluk hebben deze Altec’s de tand des tijds aardig overleefd omdat ze jarenlang met de fronten strak tegen de muur hebben gestaan – werkloos dus –, en daardoor niet te lijden hebben gehad onder het wanbeheer van de toenmalige uitbater.
Na het enthousiaste relaas van Louis over zijn verrichtingen en instemmende woorden van Willem werd het tijd om ze ook eens te beluisteren –, zie de ‘eenvoudige’ versterking middels de QUAD 606, maar een kleintje ‘bier’ mag ook want met 2 à 3 watt blaas je de tent vol. En aldus geschiedde. “Tsja”, verzucht je dan. “Het klinkt tegenwoordig veel meer HiFi, maar dit maakt toch echt wel muziek!” En daar was het drietal ‘heren-op-leeftijd’ het roerend met elkaar eens.
Wil je dit ook eens horen, schroom niet naar Eenrum te gaan, gelegen in het hart van de provincie – en aan het Pieterpad! –, en vergeet niet ook eens te kijken wat er is gebeurd met de huizen vanwege de winning van het aardgas. Ik zou haast zeggen ‘verplichte kost voor iedere Nederlander’!
Louis Timmers vertelt:
De luidsprekers werden al minstens 20 jaar niet meer gebruikt vanwege een defect in de hoorns. Ernst Schouten van Total Speaker Repair in Bedum bleek dit te kunnen herstellen. Originele en unieke Symbiotik diafragma’s zijn namelijk nergens meer te verkrijgen. De hoorns zijn ontdaan van corrosie (zeelucht) en opnieuw gespoten. De 4,5 kg Alnico magneten zijn nu vastgezet met beugels en de hoorns zijn nu iets voorover uitgelijnd.
De resonantiefrequentie van de aluminium hoorns is fors verlaagd door er bitumen platen op te lijmen. De woofer conussen zijn ontdaan van een laag stof en vuil. Het beschermende volière gaas is vervangen door een vijftal stalen stangen. Het als dempingmateriaal fungerende steenwol is door drie soorten modern dempingsmateriaal vervangen. Ook het vol stof en vuil zittende luidsprekerdoek voor de basreflexpoorten gleuven is vervangen en nu netjes afgewerkt.
Van binnen en van buiten zijn de kasten grondig gereinigd en beschadigingen weggewerkt. Ze zijn in 1971 door de importeur gebouwd met beter materiaal dan dat de fabrikant gebruikte; diverse USA-exemplaren hebben te kampen met krimpscheuren. Deze bleken echter in nieuwstaat te zijn.
Ook zijn alle connectoren en lichtsnoer bedrading vervangen door flink betere materialen. Lang geleden zijn de speakers omgebouwd voor actieve aansturing door destijds unieke Altec Lansing 1609A Biamp versterkers (100 + 50Wrms) met actief filter, overigens op een belachelijk lage 500Hz. De originele scheidingsfilters zijn na reiniging en modificatie teruggeplaatst waardoor de speakers ook weer door bands, etc. aan te sturen zijn.
