Tekst en foto’s Theo Wubbolts
De voor mij 23ste High End München zit er weer op. Na een korte en aansluitende vakantie in het Salzkammergut alwaar het fijn touren is op de fiets en een concertbezoek aan de Dresdner Musikfestspiele – er gaat niets boven live -, is het tijd om de balans op te maken. Deze keer bezocht ik alleen de twee dagen waarop vertegenwoordigers van handel en industrie en de pers tot het beursterrein werden toegelaten, terwijl de zaterdag en zondag de ‘consument’ haar en/of zijn oortjes te luisteren mocht leggen.
De High End begon… in 1982 als ‘Probe’ met 20 exposanten in hotel ‘Kempinski’ te Frankfurt, om verder uit te groeien en in 2004 naar het M.O.C. in München te verkassen en aldaar met 162 exposanten domicilie te kiezen. Nu in 2023 is dat aantal exposanten gegroeid tot 550 waarvan het merendeel (28%) uit Duitsland afkomstig is. Beetje logisch gezien de kosten die zo’n escapade met zich meebrengt, maar meer dan 70% uit het buitenland rechtvaardigt het predicaat ‘wereldwijde tentoonstelling’.
De ‘Society’ had dit jaar Al di Meola gestrikt om als ‘ambassadeur’ te fungeren. In het vragenuurtje toonde hij zich een sympathieke gast door uitvoerig te antwoorden, op, helaas nogal obligate vragen. Zijn favoriete gitarist is Paco de Lucia (sic) en hij is eigenlijk van huis uit eerst percussionist en dan pas gitarist.
Zo, dat weet u dan ook weer. En dan nog even dit: ruim tweeëntwintigduizend bezoekers waarvan de helft als ‘mensen uit het vak’ bevolkten de beursvloeren. Een mooi resultaat en waarbij ‘ons’ Dutch Audio Event in verhouding eigenlijk zeer goed presteert.
Helaas moest ik de forumdiscussie missen die op de zaterdagmiddag werd gehouden met als thema ‘de toekomst van de Hi-Fi’, gemodereerd door Olaf Adam van hifi.de en met als panelleden Michael Fremer – hoofdredacteur van TrackingAngle.com en senior redacteur van The absolute sound, Ljubiša Miodragović – journalist ‘Hi-Files Audio Video Magazin’ Servië en Vice President EISA en Stuart Smith – hoofdredacteur ‘HiFi Pig Magazin’ GB. Dat had best interessant kunnen zijn…
Toch kan ik me enigszins voorstellen waar die discussie vooral over zou gaan, namelijk vinyl. Het medium beleeft nog steeds een opleving, vooral onder ‘jongeren’. Wie daaronder moet worden verstaan is gissen, maar laten we zeggen onder de veertig en in ieder geval die muziekliefhebber die de ‘strijd’ niet heeft meegemaakt. Wat bedoel ik met ‘strijd’? Nou, eigenlijk heel eenvoudig. Het steeds maar weer op zoek zijn naar mogelijke verbeteringen in alle parameters die het metier nu eenmaal in zich draagt: element, arm, aandrijving dan wel het geheel van platenspeler. Om nog maar te zwijgen van het ontwikkelen van een fijne neus voor mooie opnames en goede persingen. Want laten we wel zijn, dat wat in de zeventiger en tachtiger jaren op de markt kwam was heus niet allemaal goed hoewel de hoestekst dat wel beloofde met ‘Alle dertien goed’… Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat deze groep nog een boel kan leren, van u en mij en van de audiospeciaalzaakbemanning.
Minstens even interessant zou de hierop volgende discussie hebben kunnen zijn: de toekomst van de Hi-Fi in de branche als geheel en specifiek voor de speciaalzaken. Hoe spelen de fabrikanten hierop in en welke betekenis hebben in dit kader de sociale media? Wel, uit eigen ervaring denk ik dat de audio-speciaalzaak blijft winnen aan importantie in het goed voorlichten van de consument, die meestal uit gemakzucht het www raadpleegt om te vernemen dat – ja wát eigenlijk. Spreekwoordelijk zitten er bij voetbal alleen maar bondscoaches op de tribunes, bij audio weet iedereen het op het www beter of spreekt uit eigen beleving en waarbij bij de deskundigheid op zijn zachtst gezegd de nodige vraagtekens gezet kunnen worden. Wat ik in de mij bekende FB-groepen tegenkom stemt me niet erg gerust. Luidsprekers op de foto strak in de hoek en je dan afvragen of een andere versterker verbetering(en) oplevert. Vroeger als kind was in de hoek staan op de lagere school een straf, luidsprekers vinden het kennelijk fijn… niet dus! En kom niet aanzetten met ‘het kan hier in huis niet anders…’, okay, maar beweer dan niet dat je er verstand van hebt. Wat overigens niet wegneemt dat ook de profi’s op het M.O.C. het allemaal prima voor elkaar zouden hebben want in menig ruimte zaten er in de weergave toch wel wat punten ter verbetering.
Ik heb hier en daar wat kiekjes geschoten, min of meer toevallig of omdat ik iemand tegenkwam die me de stand introk of in de luistercabine plaats liet nemen. Zo kwam ik bij Technics terecht dat een portfolio heeft om je vingers bij af te likken; de SL-G700M2 is een Super Audio CD-speler met netwerkspeler met daarin een ESS9026PRO als D/A-omzetter. Heb je het loopwerk niet nodig dan kun je kiezen voor de SU-GX70 versterker/netwerkspeler.
Zeer fraai klonk het bij TAD, waar met niet aflatend enthousiasme Frank Vanleuvenhaege de demo’s verzorgde. “In Japan is the CD still extremely popular…”, aldus Frank. Zie voor meer info https://www.youtube.com/watch?v=pJJH0Rs25O4
Bij het Schotse Fyne nam ik plaats op de tweede rij en genoot met volle teugen van het gebodene. Vintage in optima forma, aangestuurd door zo’n prachtige versterker van Unison Research. Een hoge ‘wow’-factor.
Bij Advance Paris – de toevoeging ‘Acoustic’ heeft plaats gemaakt voor ‘Paris’ -, toonde men het complete gamma, dat ‘voor elk wat wils’ omvat met bovendien een uitstekende prijs/kwaliteitsverhouding.
Met niet aflatende ijver en met een zeer goede muziekkeuze weet Silbatone toch steeds weer de mondhoeken van de toehoorders naar boven te krullen. Nu speelde de Western Electric 12B, een hoornontwerp uit 1927, speciaal gemaakt voor de film ‘The Jazz Singer’ door Bell Telephone Company. Geheel links op de foto staat de Lansing Iconic Loudspeaker, gemaakt in 1937 als MGM Shearer System. Door de attractiviteit van deze historische modellen staat het merk Silbatone een beetje op het tweede plan, maar vergeet niet dat het merk prachtige elektronica maakt. Het model midden op de foto is overigens de G.I.P. Laboratory 9700A, geënt op de technologie van de WE theater hoornluidsprekers.
Ik móest gewoon weer even binnen bij Edgar Choueiri en haal nog even mijn bevindingen terug in herinnering tijdens de CES van 2015 (8 jaar geleden!) waar ik in het verslag ervan het volgende optekende: “De tweede betrof een werkelijk ‘extremely smashing’ demo – ja ik gebruik hier volkomen terecht de overtreffende trap – van 3D Audio. Bovendien weet ik me in goed gezelschap omdat zowel Ken Kessler als Michael Fremer mijn mening deelden na de demo gehad te hebben. Ik kwam in The Venetian beide heren toevallig ook nog tegen, waar ze me erbij riepen om te bevestigen wat zij in hun enthousiasme al hadden door gebazuind – net als ik dat had gedaan overigens, alsook Johan Coorg van KEF, die welwillend twee LS50 ter beschikking had gesteld voor de demonstraties van… Professor Edgar Choueiri (Director of Princeton University Engineering Physics Program / Director of Princeton 3D Audio en Applied Acoustics Lab.) In het persbericht van David Chesky van het gelijknamige label en geruime tijd opnames makend met de zogenaamde binaural (=kunsthoofd) techniek voorafgaand aan mij stuurde: “Our Binaural+ Series recordings sound great on headphones and loudspeakers, but with the futuristic BACCH 3D Sound high-end demo we are setting up at CES, you will get to experience a quantum leap in ‘being there’ realism: Our Binaural+ recording sessions will be recreated, from just two loudspeakers, fully and faithfully in 3D space.” Tot zover. De demo was wederom ‘fabeltastisch’.
De voorkant, en de achterkant. Voor 3,6 miljoen, ja Euro’s, stond er een en ander te spelen in de grote ruimte tussen twee hallen. Indrukwekkend, dat zeker!
Of nu elpee, CD of tape – de keuze is reuze.
Voor mij nieuw is deez Poolse draaitafelbouwer. Tangentiaal en luchtgelagerd de arm en magnetische vering van het plateau. Niet goedkoop. Voor meer info: www.pre-audio.com/en
Volgens Karl-Heinz Fink is de A-2 geïntegreerde versterker van Soulnote de beste die hij gedurende zijn veertig jaar ervaring heeft gehoord.
Thomas Luh toonde een prototype van de R3 als toevoeging op de bestaande H1 en H2. Met een 12 inch arm, K2-12 geheten, en een draaibaar armboard om ook een andere arm, bijvoorbeeld de K2 te kunnen monteren. Een heel slimme oplossing! De R3 is voorzien in leverbaarheid voor deze herfst.
Sounds Clever… een mooi initiatief dat in ons land best navolging mag hebben. Veertig zogenaamde ‘Top Hi-Fi Händler’ hebben in de maanden januari tot en met april sets samengesteld met een totale maximale prijs van €5000. Dit om Hi-Fi toegankelijker te maken voor minder draagkrachtigen of instappers in het domein der audio-/muziekliefhebbers. Zou dit ook in ons land mogelijk zijn?